ใยหิน VS แร่ใยหิน คืออะไร? สิ่งไหนกันแน่ที่อันตราย?
ใยหิน VS แร่ใยหิน
หลายคนอาจจะยังมีความเข้าใจผิด ๆ เกี่ยวกับใยหินและแร่ใยหิน สองสิ่งที่ชื่อภาษาไทยดันคล้ายกัน และสามารถนำมาเป็นวัสดุในอุตสาหกรรมก่อสร้างได้เหมือนกันอีก นั้นก็คือ ใยหินและแร่ใยหิน แล้วสงสัยกันหรือไม่ว่าทั้งสองอย่างนี้คืออะไร? แล้วสิ่งไหนกันแน่ที่มันมีอันตรายต่อสุขภาพมนุษย์อย่างเรา จนควรที่จะหลีกเลี่ยงการใช้งาน? เราไปศึกษากันจากบทความนี้กันดีกว่าว่า ใยหิน VS แร่ใยหิน อะไรกันแน่ที่อันตราย?
ใยหิน (Rockwool) คืออะไร?
ใยหิน (Rockwool) เป็นวัตถุดิบที่ได้มาจากธรรมชาติ ซึ่งต้นกำเนิดนั้นมาจากหินภูเขาไฟที่ปะทุออกมานั่นคือหินบาซอลท์ โดย ใยหิน นั้นใช้หินปูน และหินบาซอลท์ นำมาหลอมรวมในเตาเผาที่ใช้ถ่านโค้กเป็นเชื้อเพลิง ด้วยอุณภูมิที่สูงกว่า 1,300 องศาเซลเซียส วัสดุที่ถูกหลอมนั้นจะถูกปั่นให้กลายเป็นเส้นใยหิน และนำมาใช้ในอุตสาหกรรมก่อสร้างอย่างแพร่หลาย

คุณสมบัติของใยหิน (Rockwool)
ใยหิน (Rockwool) นั้นมีคุณสมบัติที่หลากหลาย ดังนี้
• ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ ร่างกายสามารถขับออกมาได้เอง หากมีการสูดดมเข้าไป
• สามารถทนความร้อนได้สูงกว่า 1,000 องศาเซลเซียส
• เมื่อเผาไหม้จะเกิดควันต่ำที่สุด จึงลดการเกิดมลพิษ
• นำความร้อนต่ำ จึงทำให้มีประสิทธิภาพในการกันความร้อนได้ดี
• ดูดซับเสียงได้ดี สามารถนำมาใช้เป็นวัสดุกันเสียงได้
ใยหิน (Rockwool) มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 4-5 ไมครอน ซึ่งมีความหยาบและใหญ่เกินกว่าที่จะสามารถสูดดมแล้วเส้นใยเข้าไปสู่ปอด จึงทำให้ไม่มีการสะสมของเส้นใยหินภายในปอด หากมีการสูดหายใจเส้นใยหินเข้าสู่ร่างกาย ร่างกายจะสามารถขับเส้นใยนั้นออกมาได้เองตามธรรมชาติ ด้วยเหตุนี้ ใยหิน จึงไม่ทำให้เกิดโรคต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบหายใจ เพราะเส้นใยที่สามารถเข้าสู่ปอดได้นั้น ต้องมีขนาดที่เล็กกว่า 3 ไมครอนนั่นเอง


แร่ใยหิน (Asbestos) คืออะไร?
แร่ใยหิน (Asbestos) นั้นเป็นชื่อทั่วไปที่เราใช้เรียกเส้นใย แร่ซิลิเกต (Fibrous mineral silicates) ซึ่งเป็นแร่ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ โดยมีลักษณะเป็นเส้นใยมัดรวมกัน โดย แร่ใยหิน นั้นแบ่งออกเป็นสองกลุ่มด้วยกัน ดังนี้
กลุ่มแอมฟิโบล (Amphibole) มี 5 ชนิด ได้แก่
• ครอซิโดไลท์ (Crocidolite)
• อะโมไซท์ (Amosite)
• ทรีโมไลท์ (Tremolite)
• แอนโทฟิลไลท์ (Anthophyllite)
• แอคทิโนไลท์ (Actinolite)
กลุ่มเซอร์แพนไทน์ (Serpentine) มี 1 ชนิด ได้แก่
• ไครโซไทล์ (Chrysotile) โดย แร่ใยหิน ชนิดนี้ เป็นชนิดเดียวที่ประเทศไทยอนุญาตให้ใช้ได้


คุณสมบัติของ แร่ใยหิน (Asbestos) คือ?
คุณสมบัติของ แร่ใยหิน (Asbestos) มีดังนี้
• มีความเหนียว ทนทานต่อแรงฉุดดึงได้สูง
• ทนความร้อนได้ดี ไม่นำความร้อน และไม่นำไฟฟ้า
• ทนต่อกรด ด่าง รวมไปถึงทนต่อสารเคมีหลายชนิด
• สามารถนำมาทอ ปั่น แปรรูปเป็นฝืน ทำให้สามารถใช้งานได้สะดวก
แร่ใยหิน นิยมนำมาใช้ในอุตสาหกรรมที่หลากหลาย หนึ่งในนั้นคือการนำมาใช้ในอุตสาหกรรมก่อสร้าง โดยนำมาผสมกับวัสดุชนิดอื่น เพื่อนำมาทำ กระเบื้องกันความร้อน กระเบื้องมุงหลังคา ฝ้าเพดาน รวมไปถึง ฉนวนกันความร้อน
สังเกตได้ว่า คุณประโยชน์ของ แร่ใยหิน นั้นมีหลากหลายก็จริง แต่ใช่ว่า แร่ใยหิน จะมีแต่ประโยชน์ ซึ่งโทษของ แร่ใยหิน นั้น ก็อันตรายในระดับถึงชีวิต เพราะ แร่ใยหิน เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้มนุษย์นั้นมีโอกาสเป็นโรคต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบหายใจ เนื่องจาก แร่ใยหิน ใยหิน เป็นเส้นใยที่มีขนาดเล็ก เส้นผ่านศูนย์กลางเล็กกว่า 3 ไมครอน จึงสามารถเข้าสู่ปอดได้หากมีการสูดหายใจเข้าสู่ร่างกาย นอกจากนี้ยังฟุ้งกระจายได้ง่ายในอากาศ โดย แร่ใยหิน สามารถเข้าสู่ร่างกายได้ 2 ทาง ได้แก่ ด้วยการสูดหายใจ และการกลืนกินเข้าสู่ร่างกาย


โรคอะไรบ้างที่มีโอกาสเกิดจากแร่ใยหิน?

โรคที่มีโอกาสเกิดขึ้นจากการสูดหายใจนำ แร่ใยหิน เข้าสู่ร่างกาย ได้แก่
• โรคปอดอักเสบ
เกิดจากการสูดดม หรือหายใจ นำเอาเส้นใยของ แร่ใยหิน เข้าไปสะสมเป็นเวลานาน ซึ่งเส้นใยนั้นจับตัวกันเป็นผังผืด บริเวณปอด หรืออาจจะมีการลามไปถึงกระบังลม เยื่อบุช่องท้อง ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้
• โรคมะเร็งปอด
เกิดจากการสูดดม หรือหายใจ นำเอาเส้นใยของ แร่ใยหิน เข้าไปสะสมเป็นเวลานานเช่นกัน ยิ่งถ้าผู้ป่วยมีการสูบบุหรี่ หรือรับควันในปริมาณมากกว่าปกติ ก็จะยิ่งเพิ่มโอกาสในการเกิดโรคมะเร็งปอด
• โรคมะเร็งเยื่อหุ้มปอด
เป็นมะเร็งชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นบริเวณเยื่อหุ้มปอดและเยื่อบุช่องท้องมัก จะเกิดกับผู้ที่สัมผัส แร่ใยหิน ชนิดครอซิโดไลท์ และอะโมไซท์ มะเร็งชนิดนี้มีโอกาสลุกลามไปยังบริเวณอื่น ๆ
ตามที่ทราบกันดีถึงอันตรายของ แร่ใยหิน แต่ประเทศไทยก็ยังมีการใช้แร่ชนิดนี้อยู่เป็นจำนวนมาก แต่ในหลาย ๆ ประเทศ ได้มีการพยายามลดการใช้งาน หรือห้ามนำเข้า แร่ใยหิน และมีการทดลองหาสารชนิดอื่นมาทดแทน